W końcu XIX stulecia Warszawa rozwijała się dynamicznie, jednak dotarcie do podwarszawskich miejscowości, takich jak Wilanów, było niezwykle utrudnione. Wiele dróg było w złym stanie, co prowadziło do frustracji mieszkańców.
Otwarcie linii i jej rozwój
W 1891 roku otwarto linię kolejki wąskotorowej, łączącą Warszawę z Wilanowem. Inicjatorem projektu był Henryk Huss, inżynier z doświadczeniem w budowie kolei warszawsko-wiedeńskiej. Linia rozpoczęła swój bieg przy rogatkach belwederskich, skąd prowadziła przez Czerniakowską do Wilanowa. Początkowo kolejka działała na zasadzie tramwaju konnego, który z czasem przeszedł na parowozy.
W 1891 roku kolejka przewiozła 119 282 pasażerów. To olbrzymi sukces, który potwierdzał potrzebę istnienia transportu szynowego w tej części Warszawy. Kolejka wilanowska szybko stała się popularna, głównie ze względu na wycieczki do pałacu w Wilanowie oraz dowóz mleka i warzyw do miasta.
Kolej wąskotorowa i transport towarowy
Kolejka wilanowska była kluczowym elementem transportu nie tylko dla pasażerów, ale także towarów dla lokalnej gospodarki. W późniejszym czasie trasa została wydłużona do Konstancina i Piaseczna, a tory wyposażono w bocznice do dużych cegielni i papierni w Jeziornie. Przez długi czas kolejka ta była określana pieszczotliwie mianem „Paragwaj”, co świadczyło o jej lokalnym znaczeniu.
Warto również zauważyć, że pociągi kursowały z wysoką punktualnością, mimo stosunkowo wolnego tempa jazdy. Przykładowo, przejazd z Belwederu do Piaseczna zajmował około 1 godziny i 10 minut.
Niestety, I wojna światowa i kryzys gospodarczy w latach 20. XX wieku negatywnie wpłynęły na funkcjonowanie kolei wilanowskiej. W połowie lat 30. linia straciła samodzielność, a po wykupieniu przez właścicieli kolejki grójeckiej nastąpiło ujednolicenie szerokości torów. Kolejka, choć nadal funkcjonowała, borykała się z problemami finansowymi i spadkiem liczby pasażerów.
Podczas okupacji niemieckiej, kolej wilanowska zyskała nową rolę – stała się ważnym szlakiem dla szmuglu żywności do Warszawy. Po wojnie linia była wykorzystywana do transportu cegieł, co było kluczowe dla odbudowy stolicy. Niestety, w 1971 roku, z powodu starzejącej się infrastruktury, kolejkę ostatecznie zlikwidowano.
Tramwaje w Wilanowie – nowa era komunikacji
Po upadku kolei wąskotorowej Warszawa zaczęła inwestować w rozwój tramwajów, które miały zastąpić stracone połączenia. W 1937 roku uruchomiono pierwszą linię tramwajową do Wilanowa, która prowadziła od pętli Sadyba przez ulice Powsińską i Wiertniczą.
Linia ta była systematycznie wydłużana, a tramwaje stały się istotnym środkiem transportu dla mieszkańców Wilanowa. Po Powstaniu Warszawskim, które zdewastowało infrastrukturę, tramwaje wróciły do Wilanowa w 1957 roku, a linia nr 33 zyskała popularność.
Mimo początkowego sukcesu, lata 70. XX wieku przyniosły kolejne zmiany. W 1973 roku, w wyniku reformy polityki transportowej, zdecydowano się na likwidację linii tramwajowej do Wilanowa. Ostatecznie zamknięcie trasy miało miejsce 11 listopada 1973. Dopiero po 50 latach wrócił transport szynowy na Wilanów.
Fot. wikipedia
